Zasiłek opiekuńczy Zasiłek opiekuńczy to świadczenie z ubezpieczenia społecznego przysługujące w razie sprawowania opieki nad członkiem rodziny osobie, która podlega ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub dobrowolnie). Prawo do niego należy się od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, bez okresu wyczekiwania. Czytaj także: Czy w trakcie protestu nauczycieli rodzice mogą wziąć wolne w pracy Zasiłek ten przysługuje przedsiębiorcy czy zatrudnionemu, jeśli nie może wykonywać pracy z powodu konieczności osobistego opiekowania się dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat, gdy wystąpiła jedna z następujących sytuacji: - nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, - konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej, - choroba niani, z którą zawarto umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna, którzy opiekują się dzieckiem, - poród lub choroba współmałżonka lub rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, a poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę, - pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej współmałżonka lub rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem. Dodatkowym warunkiem niezbędnym do otrzymania zasiłku opiekuńczego jest brak innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę dziecku. Warunek ten nie dotyczy sytuacji, gdy opieki wymaga chore dziecko w wieku do 2 lat. Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje za okres: - w którym ubezpieczony ma prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, - urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego, - tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, - objęty zwolnieniem lekarskim, w czasie którego ubezpieczony pracował lub wykorzystywał to zwolnienie niezgodnie z jego celem, co zostało stwierdzone w czasie kontroli. Kogo uznaje się za inną osobę mogącą opiekować się dzieckiem, a kogo nie? Za innego członka rodziny uważa się małżonka, rodzica dziecka, rodziców, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat – pod warunkiem, że pozostają oni z osobą sprawującą opiekę we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie sprawowania opieki (ust. 255 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej). Pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym jest wymagane tylko w okresie sprawowania opieki (art. 32 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 645; dalej: ustawa zasiłkowa). Za członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, w rozumieniu art. 34 ustawy zasiłkowej, mogącego zapewnić opiekę, nie uważa się natomiast: - osoby całkowicie niezdolnej do pracy, - osoby chorej, - osoby, która ze względu na wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie, - osoby prowadzącej gospodarstwo rolne, - pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie, - osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, - osoby niezobowiązanej do sprawowania opieki na podstawie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia ona sprawowania opieki. Powyższe wynika z ust. 265 zusowskiego komentarza do ustawy zasiłkowej. Co oznacza sformułowanie „nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły"? Za nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, uważa się takie zamknięcie tych placówek, o którym ubezpieczony został zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem ich zamknięcia. Tak wyjaśnił ZUS w ust. 253 komentarza do ustawy zasiłkowej. Jeśli zatem rodzic dowiedział się o zamknięciu placówki opiekuńczo-oświatowej, do której uczęszcza jego dziecko, na 7 dni przez zamknięciem (lub później), wówczas uznaje się, że miał on zbyt mało czasu, aby zapewnić dziecku opiekę w inny sposób. Jest więc zmuszony do sprawowania pieczy osobiście, nabywając jednocześnie prawo do zasiłku opiekuńczego, jeśli: - podlega ubezpieczeniu chorobowemu, - nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, będących w stanie zaopiekować się dzieckiem w wieku do 8 lat (art. 34 ustawy zasiłkowej). Czy wcześniejsze zapowiedzi strajku nauczycieli (przedstawiane np. w mediach) wykluczają możliwość uzyskania zasiłku opiekuńczego z powodu zamknięcia placówki opiekuńczo-oświatowej? Nie. Należy zdecydowanie odróżnić doniesienia medialne o planowanym strajku nauczycieli od oficjalnej informacji o zamknięciu konkretnego żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły. Nie ma podstaw prawnych do odmawiania przez ZUS wypłaty zasiłku opiekuńczego na zdrowe dziecko w wieku do 8 lat tylko z tego powodu, że strajk w oświacie był zapowiadany już od dłuższego czasu. Nawet jeśli dana placówka opiekuńczo-oświatowa deklarowała przystąpienie do strajku, to nie można tej zapowiedzi traktować na równi z komunikatem o faktycznym jej zamknięciu. Jeśli zatem rodzic pozyskał wiedzę o zamknięciu placówki opiekuńczo-oświatowej nie wcześniej niż 7 dni przed jej zamknięciem, podlegający ubezpieczeniu chorobowemu rodzic ma prawo do zasiłku opiekuńczego – gdy nie miał w tej sytuacji z kim zostawić dziecka/dzieci. Rodzice powinni zadbać o dowód, że zostali poinformowani o zamknięciu żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły nie wcześniej niż 7 dni przed zamknięciem. Tym dowodem może być np.: - e-mail od dyrekcji konkretnej placówki, - wiadomość przesłana poprzez oprogramowanie wspierające informatyzację procesów edukacyjnych (np. Librus), - zdjęcie ogłoszenia z drzwi szkoły wraz z jego datą. Czy rodzicowi może przysługiwać zasiłek opiekuńczy za okres strajku nauczycielskiego, skoro MEN wydało komunikat, z którego wynika, że ww. strajk nie jest powodem do odwołania zajęć w przedszkolu/szkole oraz nie może stanowić przyczyny zamknięcia tych placówek? Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) w istocie na swej stronie internetowej zamieściło komunikat, w którym czytamy, że: - strajk nie jest powodem do odwołania zajęć w przedszkolu/szkole oraz nie może stanowić przyczyny zamknięcia tych placówek, - dyrektor przedszkola/szkoły ma obowiązek zapewnić dzieciom lub uczniom bezpieczne i higieniczne warunki pobytu na terenie placówki, a przystąpienie nauczycieli do strajku nie zwalnia go z tego obowiązku, - zapewnienie opieki ma odbywać się zgodnie z planem pracy przedszkola lub szkoły, tj. z tygodniowym rozkładem zajęć dydaktyczno-wychowawczych, w tym godzin pracy świetlicy, łącznie z zapewnieniem posiłku, jeżeli dziecko z niego korzysta, - jeżeli dyrektor nie jest w stanie zorganizować opieki nad wszystkimi dziećmi czy uczniami, powinien zgłosić ten fakt organowi prowadzącemu; organ prowadzący odpowiada za działalność przedszkola/szkoły i do jego zadań należy w szczególności zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki, - nawet jeśli dyrektor zawiadomi rodziców o planowanym strajku, zarówno on, jak i organ prowadzący przedszkole/szkołę, mają obowiązek zapewnić bezpieczne warunki pobytu dzieci w placówkach; nie ma mowy, aby dziecko w takiej sytuacji nie zostało przyjęte do placówki, - dyrektor ma obowiązek poinformowania rodziców o sposobie zapewnienia przez przedszkole/szkołę zajęć opiekuńczych w tym czasie; dyrektor odpowiada za realizację ustawowych i statutowych zadań szkoły, - rodzic ma prawo zapytać dyrektora, w jaki sposób zapewni dziecku, uczniowi opiekę w trakcie strajku i w jakich warunkach. W omawianym komunikacie MEN powołało się na art. 10 ust. 1 pkt 1, art. 44 i art. 68 ust. 1 pkt 6 i ust. 5 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, art. 7 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela oraz § 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Nie jest wykluczone, że ZUS – odwołując się do przedstawionego stanowiska MEN – może próbować odmawiać wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu strajku nauczycieli. Należy jednak uznać, że taka odmowa byłaby nieuprawniona. Jeśli bowiem dane przedszkole czy szkoła została zamknięta i przedsiębiorca / zatrudniony dowiedział się o tym fakcie nie wcześniej niż 7 dni przed zamknięciem, wówczas są spełnione warunki do uzyskania prawa do wspomnianego zasiłku na dziecko w wieku do 8 lat. Placówka oświatowo-opiekuńcza została bowiem faktycznie zamknięta (niezależnie od tego, co na ten temat sądzi MEN) i rodzic – będąc zmuszony do zajęcia się dzieckiem – nie mógł przez to wykonywać działalności zarobkowej. Przez jaki okres przysługuje zasiłek opiekuńczy? Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres do: - 60 dni w roku kalendarzowych – z tytułu opieki nad dziećmi w wieku do lat 14 (w tym nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza), - 14 dni w roku kalendarzowym – z tytułu opieki nad innymi członkami rodziny, w tym chorymi dziećmi w wieku powyżej 14 lat, - 30 dni w roku kalendarzowym, jeśli opieka jest sprawowana nad: – chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat, albo – dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat, ale nie ukończyło 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu współmałżonka lub rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, nie mogą oni opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym. Jeśli w roku kalendarzowym ubezpieczona osoba opiekuje się wyłącznie niepełnosprawnym dzieckiem oraz innymi chorymi członkami rodziny (i nie ma ona innych dzieci, które nie ukończyły 14 lat), zasiłek opiekuńczy przysługuje jej łącznie za okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym, w tym nie dłuższy niż 14 dni na opiekę nad chorymi członkami rodziny. Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny z różnych przyczyn, nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Limit ten ma zastosowanie do wszystkich członków rodziny uprawnionych do zasiłku opiekuńczego, niezależnie od ich liczby oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki. Do limitu 60 lub 14 dni opieki w roku kalendarzowym nie zalicza się: - okresów zwolnienia z zajęć służbowych z powodu sprawowania osobistej opieki przez drugiego z rodziców, który jest funkcjonariuszem (policji, staży pożarnej, żołnierzem zawodowym, funkcjonariuszem służby celno-skarbowej), za które otrzymuje uposażenie, - okresu opieki sprawowanej nad nowonarodzonym dzieckiem w okresie 8 tygodni po porodzie, gdy ubezpieczona matka dziecka: – przebywa w szpitalu, – porzuciła dziecko, – posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, –posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym. Zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad tym dzieckiem przysługuje maksymalnie przez 8 tygodni, tj. do 56. dnia życia dziecka. Ten zasiłek opiekuńczy nie jest związany z rokiem kalendarzowym i nie zostanie wliczony do limitu dni opieki przysługującej w roku kalendarzowym. Czy zasiłek opiekuńczy przysługuje obojgu rodzicom? Przywilej pobierania zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem przysługuje na równych prawach matce i ojcu dziecka, pod warunkiem że oboje podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek wypłaca się tylko jednemu z rodziców – temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres. Oznacza to, że nie przysługuje on obojgu rodzicom, którzy chcieliby sprawować opiekę nad dzieckiem w tym samym czasie. Jak wygląda kwestia prawa do zasiłku opiekuńczego, gdy rodzice pracują w systemie pracy zmianowej? Jeśli rodzice dziecka w wieku do ukończenia 8 lat są zatrudnieni w systemie pracy zmianowej na różnych zmianach, każdego z nich uważa się za osobę stale opiekującą się dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat. W razie choroby, porodu lub pobytu małżonka ubezpieczonego lub jednego z rodziców w szpitalu albo w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, drugiemu z rodziców przysługuje zasiłek opiekuńczy. W sytuacji, gdy: - oboje rodzice dziecka pracują „na zmiany" albo gdy jedno z nich jest zatrudnione w systemie pracy zmianowej, zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko za dni, w których rodzice pracują na różnych zmianach i w związku z tym dziecko w wieku do ukończenia 8 lat pozostawałoby bez opieki z powodu porodu, choroby lub pobytu małżonka ubezpieczonego lub drugiego z rodziców w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, - oboje rodzice bądź jedno z nich pracują w „systemie zmianowym", zasiłek opiekuńczy należny jest za okres sprawowania opieki, w którym oboje rodzice pracują na tych samych zmianach, a także na różnych zmianach, jeżeli chore dziecko pozostawałoby bez opieki w wyniku częściowego pokrywania się godzin pracy, wskutek dojazdu lub dojścia do pracy i z pracy. Ta reguła ma także zastosowanie w przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły, do których uczęszcza dziecko albo w razie choroby niani lub dziennego opiekuna, sprawujących opiekę nad dzieckiem. Słuszność zaprezentowanych tez potwierdza komentarz ZUS do ustawy zasiłkowej (ust. 257-260). Przykład Matka dziecka (w wieku 5 lat) pracuje na jedną zmianę od do natomiast ojciec jest zatrudniony w systemie pracy zmianowej. Dziecko uczęszcza do przedszkola (czynnego w godzinach od do które z powodu strajku nauczycieli zostało zamknięte na okres od 8 do 12 kwietnia 2019 r. Dyrekcja placówki zawiadomiła o tym rodziców mailowo oraz poprzez wywieszenie komunikatu na drzwiach wejściowych przedszkola 3 kwietnia 2019 r. Od 8 do 12 kwietnia 2019 r. matka dziecka przebywała w szpitalu, a ojciec dziecka miał świadczyć pracę na drugiej zmianie (od do Ponieważ godziny pracy ojca wypadają w czasie, w którym opiekę zapewniałaby dziecku matka, ojciec nabył prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem za cały ww. okres. Jakie dokumenty trzeba przygotować/złożyć, aby otrzymać zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia przedszkola/szkoły z powodu strajku w oświacie? Przyznanie i wypłata zasiłku opiekuńczego w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, o którym ubezpieczony został zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem zamknięcia, następuje po złożeniu przez ubezpieczonego: - druku ZUS-Z15A – czyli wniosku, zawierającego dane, o których mowa w załączniku nr 6 do rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 87), - oświadczenia o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS, gdy płatnikiem zasiłku jest organ rentowy (§ 29 przywołanego rozporządzenia). Jak wyjaśnia ZUS w ust. 275 komentarza do ustawy zasiłkowej, w przypadku ubiegania się o zasiłek opiekuńczy na kolejny nieprzerwany okres z tytułu konieczności sprawowania opieki nad tym samym chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, gdy nie zmieniły się okoliczności podane wcześniej we wniosku o zasiłek, w kolejnym wniosku o to świadczenie podaje się tylko dane ubezpieczonego, okres, za który ubezpieczony ubiega się o zasiłek oraz dane dziecka lub członka rodziny, nad którym jest sprawowana opieka. Jeśli płatnikiem zasiłku opiekuńczego jest bezpośrednio ZUS, potrzebne są także: - druk ZAS–36 (można go pobrać ze strony internetowej ZUS-u albo w osobiście w oddziale ZUS; można go też wydrukować po wypełnieniu w formie elektronicznej na profilu PUE ZUS), - zaświadczenie wystawione przez płatnika składek na druku: –Z-3 – jeśli zasiłek ma otrzymać pracownik płatnika, –Z-3a – jeśli zasiłek ma trafić do osoby objętej ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu (np. z racji wykonywania umowy zlecenia lub działalności gospodarczej). Jeśli dokumenty do wypłaty zasiłku opiekuńczego będą składane poprzez platformę PUE-ZUS, należy pamiętać, że: - druk Z–3b znajduje się w następującej zakładce: PUE- ZUS > Płatnik > zaświadczenia lekarskie > wystaw zaświadczenie płatnika składek > ZUS Z3B - druk Z–15 (na PUE-ZUS nie udostępniono druku Z–15A, dlatego w tym przypadku obowiązujący jest druk Z–15) znajduje się w następującej zakładce: PUE-ZUS > ubezpieczony > usługi > katalog usług > Złożenie dokumentu ZUS Z–15. - Czy pracownikowi, który przebywa na urlopie wypoczynkowym, należy się zasiłek opiekuńczy z powodu zamknięcia przedszkola/szkoły? Nie. Opieka nad dzieckiem do lat 8, wymuszona niespodziewanym zamknięciem placówki opiekuńczo-oświatowej, nie przerywa urlopu wypoczynkowego. Wykaz okoliczności powodujących obligatoryjne przerwanie tego urlopu, zawarty w art. 166 kodeksu pracy, jest katalogiem zamkniętym. Nie ma w nim opieki. Jest natomiast choroba pracownika, jego odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, odbywanie ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego albo pełnienie terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, przez czas do 3 miesięcy, przebywanie na urlopie macierzyńskim. Gdy pracownik korzystający z urlopu wypoczynkowego dowie się o nieprzewidzianym zamknięciu placówki opiekuńczo-oświatowej, do której uczęszcza jego dziecko, ma prawo nie do zasiłku opiekuńczego, ale do wynagrodzenia urlopowego (zasiłek ewentualnie byłby należy za okres przypadający po urlopie wypoczynkowym). Inaczej byłoby, gdyby z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem rodzic nie rozpoczął urlopu w ustalonym terminie. Jeżeli pracownik nie może udać się na zaplanowany płatny urlop w uzgodnionym z pracodawcą okresie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, w szczególności z powodu: czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, powołania na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe na czas do 3 miesięcy czy urlopu macierzyńskiego, zakład pracy ma obowiązek przesunąć urlop na termin późniejszy. Tak stanowi art. 165 w którym użyto określenia „w szczególności", co wskazuje na katalog otwarty. W tym katalogu mieści się również konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem. Przykład Pracownik 2 kwietnia 2019 r. wystąpił z wnioskiem o urlop wypoczynkowy na okres od 8 do 12 kwietnia 2019 r. (5 dni). W czwartek 4 kwietnia br. otrzymał od szkoły, do której uczęszcza jego 7-letni syn, informację, że placówka ta od 8 kwietnia do odwołania jest zamknięta. W tym przypadku, jeśli nie ma innego członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, mogącego zapewnić opiekę dziecku, pracownik ma prawo do zasiłku opiekuńczego od 8 kwietnia. Urlop wypoczynkowy w tych okolicznościach musi zostać przesunięty na termin późniejszy. Jaka jest wysokość zasiłku opiekuńczego? Zasiłek wynosi 80 proc. podstawy jego wymiaru. Podstawę stanowi natomiast: - w przypadku pracownika – przeciętne miesięczne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy (przez wynagrodzenie należy tu rozumieć przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe), - w przypadku osoby niebędącej pracownikiem – przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy (przez przychód należy rozumieć kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe). Jeśli okres ubezpieczenia chorobowego jest krótszy niż 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego wylicza się na podstawie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Kodeksowe zwolnienie od pracy na opiekę W myśl art. 188 kodeksu pracy pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. W razie zatrudnienia na część etatu to uprawnienie udzielane na godziny podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu, a wynikającą z przeliczenia niepełną godzinę zaokrągla się w górę, do pełnej godziny. Pracownik oznajmia pracodawcy decyzję odnośnie tego, z którego wariantu zwolnienia z pracy na dziecko zamierza korzystać (godzinowego czy dniowego), w pierwszym składanym w danym roku wniosku o to wolne. Co ważne: - zwolnienie na opiekę przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym bez względu na liczbę dzieci wychowywanych przez pracownika, - gdy oboje rodzice dziecka są zatrudnieni, z wolnego od pracy może korzystać jedno z nich; nie wyklucza to możliwości podzielenia się „wolnym" przez rodziców (np. każdy z nich może wykorzystać po jednym dniu zwolnienia od pracy lub z części godzin, z zastrzeżeniem, że czas zwolnienia wykorzystany przez oboje rodziców lub opiekunów nie może przekroczyć 16 godzin), - prawo do opieki nad dzieckiem nie przechodzi na kolejny rok. - Jak należy ustalać wiek dziecka w kontekście art. 188 kodeksu pracy? Przy obliczenia wieku dziecka na potrzeby art. 188 należy zastosować, na podstawie art. 300 odpowiednio art. 112 kodeksu cywilnego. Na mocy tego przepisu, termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednak przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Przykład Pracownik, który 2019 r. jeszcze nie korzystał z uprawnienia do zwolnienia na dziecko, zwrócił się z wnioskiem o dwa dni wolnego na 8 i 9 kwietnia 2019 r. z powodu zamknięcia szkoły, do której uczęszcza jego syn. Z akt pracownika wynika, że syn urodził się 9 kwietnia 2005 r. W tym przypadku pracownik mógł skorzystać tylko z jednego dnia zwolnienia. 9 kwietnia br. uprawnienie już mu nie przysługiwało, ponieważ w tym dniu o godz. syn ukończył 14 lat. Czy rodzic może w trakcie roku złożyć pracodawcy oświadczenie, że chce korzystać z 2 dni opieki nad dzieckiem? Tak. Nie ma przepisów, które by zabraniały złożenia omawianego oświadczenia w trakcie roku. Od 2019 r. pracownicze akta osobowe składają się z 4 części. W ich części B przechowuje się oświadczenie pracownika będącego rodzicem lub opiekunem dziecka o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania z uprawnień związanych z rodzicielstwem, wymienionych w art. 1891 Jednym z tych uprawnień jest zwolnienie od pracy, o którym mowa w art. 188 Żaden przepis prawa nie wyklucza także zmiany osoby korzystającej z powyższego uprawnienia w trakcie roku kalendarzowego. O tym, które z rodziców skorzysta z dni na opiekę, decydują wzajemnie (por. stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z 7 listopada 2011 r. w sprawie dwóch dni opieki na dziecko), a brak przepisu dotyczącego terminu złożenia oświadczenia w tej sprawie powoduje, że jest to możliwe w każdym czasie. Jakie wynagrodzenie przysługuje za 2 dni opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat? W celu ustalenia, jaka kwota powinna trafić do kieszeni podwładnego z tytułu sprawowania pieczy nad najmłodszymi członkami rodziny na mocy art. 188 trzeba zajrzeć do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 927). Zgodnie z § 5 przywołanego aktu prawnego, przy rachowaniu należności za czas płatnej opieki należy odnieść się do zasad liczenia wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, pamiętając jednak o jednym bardzo ważnym zastrzeżeniu. Otóż składniki płacowe ustalane w wysokości przeciętnej trzeba uwzględnić jedynie z miesiąca korzystania przez podwładnego z wolnego na dzieci. Jak wynika z zaprezentowanych wyjaśnień, liczenie świadczenia pieniężnego za czas wolnego na dzieci przebiega etapowo, co obrazuje poniższy schemat: Ustalenie, jakie elementy płacy powinny wejść do podstawy wynagrodzenia za opiekę, z uwzględnieniem w niej stałych i zmiennych składników pensji przysługujących pracownikowi w miesiącu, w którym wystąpił płatny okres sprawowania opieki nad dzieckiem - Obliczenie stawki godzinowej ze stałych elementów pensji, poprzez podzielenie ich kwoty przez nominalny czas pracy z miesiąca pojawienia się nieobecności spowodowanej opiekowaniem się dziećmi - Skalkulowanie stawki godzinowej ze zmiennych składników płacy, poprzez podzielenie ich sumy wypłaconej w miesiącu, w którym udzielono pracownikowi zwolnienia od pracy, przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych w tym miesiącu przez podwładnego - Zsumowanie stałej i zmiennej stawki godzinowej - Wyznaczenie kwoty należności za zwolnienie od pracy, poprzez pomnożenie wyliczonej stawki godzinowej przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie zwolnienia od pracy w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie udzielono mu płatnych dni na opiekę Jeśli pracownik otrzymuje co miesiąc wyłącznie stałe wynagrodzenie, w praktyce firmy niejednokrotnie nie wydzielają z płacy należności za czas płatnej opieki nad dzieckiem. W takiej sytuacji, mimo zwolnienia podwładnego od pracy na okoliczność sprawowania przez niego pieczy nad swymi pociechami, zakłady często wypłacają po prostu stałą pensję w pełnej wysokości. Wynika to z faktu, że pracownik powinien i tak otrzymać za miesiąc, w którym korzystał z wolnego na dzieci, takie wynagrodzenie, jakie by mu wypłacono, gdyby cały miesiąc przepracował. Mariusz Pigulski specjalista ds. kadr i płac

Kto wypłaca zasiłek opiekuńczy? Za wypłacanie zasiłku odpowiedzialny jest ZUS oraz KRUS. Jak długo można otrzymywać zasiłek opiekuńczy na dziecko? Zasiłek opiekuńczy można otrzymywać maksymalnie przez: 60 dni w roku – jeżeli sprawuje się opiekę nad chorym dzieckiem do ukończenia przez nie 14. roku życia;

Przejdź do zawartości DLACZEGO MY?OFERTAZASADY WSPOŁPRACYO NASAKTUALNOŚCIKONTAKTDLACZEGO MY?OFERTAZASADY WSPOŁPRACYO NASAKTUALNOŚCIKONTAKT Strajk nauczycieli – skorzystaj z zasiłku opiekuńczego W ślad za ZUS-em przypominamy, że rodzic ma prawo skorzystać z zasiłku opiekuńczego i musi zaopiekować się dzieckiem poniżej 8 roku życia sytuacji, gdy nastąpiło nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły. Strajk w szkołach uprawnia do skorzystania z zasiłku. Przepisy stawiają jednak warunek: zamknięcie żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły, do których uczęszcza dziecko jest nieprzewidziane, tzn. rodzic nie został o nim uprzedzony w terminie krótszym niż 7 dni przed ich zamknięciem. Z wypowiedzi przedstawicieli ZUS wynika, że trwający strajk nauczycieli spełnia to kryterium. Zasiłek opiekuńczy przysługuje, gdy nie ma innych członków rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę. Prawo do zasiłku mają na równi matka i ojciec dziecka. Może go otrzymać jednak za dany okres tylko jeden z rodziców – ten, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę. Jeśli rodzic z powodu strajku w szkole nie ma prawa do zasiłku (np. dziecko ma więcej niż 8 lat), może poprosić pracodawcę o zgodę na pracę w domu. Inne opcje to urlop na żądanie, opieka na nad zdrowym dzieckiem albo urlop wypoczynkowy. Niektórzy pracodawcy w okresie strajku pozwalają przyprowadzać dzieci do pracy i zapewniają im zorganizowaną opiekę. Page load link Przejdź do góry

Pracujący rodzice, którzy muszą zająć się dzieckiem w razie zamknięcia przedszkola lub szkoły, mogą wystąpić o wypłatę zasiłku opiekuńczego. To ważna informacja dla rodziców, z uwagi na planowany strajk nauczycieli, który ma rozpocząć się 8 kwietnia. Rodzice, którzy muszą zająć się dzieckiem, gdy przedszkole lub szkoła są zamknięte, mogą wystąpić o wypłatę zasiłku opiekuńczego w wysokości 80 proc. wynagrodzenia. Zasiłek przysługuje wówczas, gdy o zamknięciu placówki, rodzic dowiaduje się w terminie krótszym niż 7 dni przed jej zamknięciem. Kiedy zasiłek Z zasiłku opiekuńczego może skorzystać pracownik zwolniony od wykonywania pracy np. w sytuacji, gdy zamknięto żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkołę, do której uczęszcza jego dziecko. Zasiłek opiekuńczy przysługuje matce lub ojcu dziecka, a wypłacany jest temu z rodziców, który wystąpi o jego wypłatę. Zasiłek wypłacany jest w wysokości 80 proc. wynagrodzenia. Można o niego wystąpić wtedy, gdy nie ma innych członków rodziny, którzy mogą dziecku zapewnić opiekę. W ciągu roku zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez 60 dni, jeżeli rodzic opiekuje się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym w tym wieku. Natomiast na dziecko powyżej 14. roku życia lub innego chorego członka rodziny zasiłek przysługuje tylko przez 14 dni. Na dziecko niepełnosprawne, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat zasiłek przysługuje przez 30 dni. Polecamy: Dokumentacja kadrowa. Prowadzenie i przechowywanie po zmianach od 1 stycznia 2019 r. Niezbędne dokumenty Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy, należy złożyć wniosek wraz z oświadczeniem o nieprzewidzianym zamknięciu placówki. Zasiłek przysługuje, gdy o zamknięciu placówki rodzic dowiaduje się na mniej niż 7 dni przed tym zamknięciem. Jeżeli rodzic jest zatrudniony, wówczas wniosek o wypłatę dostarcza swojemu pracodawcy. Jeśli natomiast prowadzi działalność gospodarczą, wniosek składa w ZUS. Osoby, które mają założone indywidualne konto na platformie internetowej ZUS-u, wniosek mogą złożyć online. Dokumenty, które należy złożyć w zakładzie pracy, niezbędne do przyznania i wypłaty zasiłku opiekuńczego to: oświadczenie rodzica o nieprzewidzianym zamknięciu placówki oraz wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego na druku ZUS Z-15. Gdy zasiłek jest wypłacany przez ZUS (np. w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej), złożyć trzeba ZAS-36, czyli oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat i dodatkowo zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3 - w przypadku pracowników albo ZUS Z-3a - w przypadku pozostałych ubezpieczonych oraz ZAS-36. Druk wniosku można pobrać ze strony internetowej ZUS-u albo w osobiście w ZUS. Można także go wydrukować po wypełnieniu - w formie elektronicznej na profilu PUE ZUS. Bezterminowy strajk Związek Nauczycielstwa Polskiego i Forum Związków Zawodowych od stycznia prowadzą procedury sporu zbiorowego, przeprowadziły referenda strajkowe. ZNP podało w niedzielę, że w strajku chce wziąć udział 79,5 proc. szkół i przedszkoli w całym kraju. Jeżeli nie dojdzie do porozumienia z rządem, to 8 kwietnia rozpocznie się bezterminowy strajk. Termin zapowiedzianego protestu zbiega się z zaplanowanymi na kwiecień egzaminami zewnętrznymi: 10, 11 i 12 kwietnia ma odbyć się egzamin gimnazjalny, 15, 16 i 17 kwietnia – egzamin ósmoklasisty, a 6 maja powinny rozpocząć się matury. MEN podaje, że według danych przekazanych przez kuratorów oświaty od dyrektorów, odsetek szkół, w których przeprowadzono referenda strajkowe wynosi 58,7 proc. Według Państwowej Inspekcji Pracy, spory zbiorowe prowadzi 42,76 proc. placówek. Chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź » Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2022

zasiłek opiekuńczy za strajk